Akerbeltz lur barruan bizi den eta mendean morroi asko dituen irelua da.

Kristauentzat, Deabru beraren berraragiztatzea da, eta apaizek sorgin eta aztiak jazarri dituzte Akelarretan era guztietako gehiegikeria sexualak egitearen salaketapean.

Egun zera uste da berriz, Akerbeltza antzinako Jainko bat zela, abereen babeslea. Akerraren inguruko gurtza hau gainera Europako beste zenbait lekuetan ere eman da. Akerbeltz honen inguruko zenbait sinesmenek gaur egun arte iraun dute.
Akerrek gizon aurpegia du, handi eta izugarria. Beste baten arabera bi aurpegi ditu bat aurrean eta beste bat atzean.

Mamurrek eta Prakagorriek gizakiei beren lan harrigarrietan laguntzen dieten ahaide txiki-txikiak dira. Praka gorriak dituzte soinean, eta orraztokian ezkutatzen dira. Euren jabeari biraka-biraka hasten zaizkio oihu batean galdezka. Eta orain zer? Eta orain zer? Eta une batean betetzen dituzte nagusiaren aginduak, nahiz eta ikaragarrienak izan.

Lamiak

Lamia Euskal Mitologiako izakia da. Lamiak, laminak edo amilamiak erreka zuloetan egoten dira ilea urrezko orraziaz orrazten. Hankak ahate bat bezalakoak dituzte, eta gizakumeak liluratuta lagatzen dituzte.

Lamia greziar mitologian ere agertzen da. Belos erregearen alaba zen (beste ohituren arabera Poseidon eta Libiaren alaba) eta Zeus jainkoaren maitalea. Horregatik Hera jainkosa jeloskortu egin zen eta Lamiaren seme-alabak hil. Gainera, begiak ixteko gaitasuna kendu zion, seme-alaben heriotza betiko ikus zezan.

Sorginak Euskal Herriko mitologian hainbeste urtetan jarrai duten izaki mitologikoak dira horrela deitzen zieten herriko jendeak izaki beldurgarriak izendatzeko.
Sorginak beti ziren txarrak egina ala tzarrak ziren beti edukitzen zuten kexaren bat surtara eramateko . hainbeste urtez geroztik emakume asko erre zituzten surtan erreta sorginak ziren susmoarekin. Ori ia oingo egunotan ez da asko ikusten eta oin bakarrik antzinateko esaera zaharra zen.

Tartalo Euskal Herriko handikotea

Torto edo Alabari, antropomorfo ziklope bat da, erraldoia, frontearen erdian begi bakar batekin. Gaiztoa da, eta oso oldarkorra sen, basatien. Euskal mendien ekilore honek haren biktimak irensten zituen. Tartalo Euskal pertsona ospetsu bat ez da, baizik Europaren mito bat axola izana. Oso da grezieraren antzeko, agertzen den Polifemo " odisea ", Homeroren. Gainera, euskal mitologiaren antzekotasuna eta greziera aukera dezentetan ematen da. Tartalo ere tatariarra izan ahal izan zedin. Tatarerek ordezkatu dute urteez Osidenten kokatzen du gehiago altua krudelkeriaren eta inbaditzaile batek aldean ekarri ahal duen terrorearen

Abestu hau Anbotoko Marirengatik eginiko abestiea da. Euskal Herriko mitologiaren zerikusirik handiena izan da beti eta horren ondoren Eibarreko taldeak kanta egin zuen eta arrakasta ikusgarria jasan zuen: Mariren bizitzaz mintzatzen da nortzuekin bizi zen nongo azen etar…

Lamiako Maskarada (Akelarre)

Bideo honetan ikusi ahal dugu Euskal Herriko mitologian hainbeste urtetatik jarraitu duen ohitura zaharra, aspaldiko ohiturak esaten duten bezala jarraitu da berdin egiten. Sutondo baten ondoan denak bildu eta gainetik jausi eginez nor beraren izpiritu txar guztiak usatzea.

Hazieran egiten zutenak sorginak eta Aker beltz ziren gero ia herri guztietara zabaldu zen eta oingo egunetan Euskal Herriko leku guztietako jai festa handi bat bilakatu da.